Let op bij wie de hypotheekrente betaalt en aftrekt bij scheiding

Let op bij wie de hypotheekrente betaalt en aftrekt bij scheiding

De situatie

In 2023 zijn cliënten gescheiden. Het verzoek werd in mei van dat jaar ingediend en de man verliet de woning op 1 juli 2023. Mevrouw blijft in de woning wonen totdat deze wordt verkocht. In hun convenant is afgesproken dat mevrouw de volledige hypotheekrente zal betalen. Dit is zo geregeld omdat de man een hoger huurbedrag moet betalen, en beide partijen hebben onderling afgesproken dat zij op deze manier financieel beter uitkomen. Mevrouw ontvangt daardoor het volledige belastingvoordeel van de renteaftrek voor het bedrag zoals dat voor de scheiding ook het geval was. Er is geen alimentatie afgesproken. Maar zijn deze afspraken fiscaal gezien wel de beste keuze?

De oplossing

Cliënten regelden hun scheiding met behulp van een mediator en wilden aan het einde van de afwikkeling samen met mij controleren of alles zowel fiscaal als financieel goed was geregeld. We maakten een afspraak om dit te toetsen.

De belangrijkste punten in deze situatie zijn:

• Cliënten waren in algehele gemeenschap van goederen getrouwd, waardoor de woning voor 50% eigendom van elke partij was.
• Per 1 juli 2023 zijn zij geen fiscaal partners meer.
• Tot twee jaar na de scheiding heeft de man recht op renteaftrek voor zijn aandeel in de woning, mits hij zelf de rente voor zijn deel betaalt.
• Mevrouw betaalt sinds 1 juli 2023 volledig de rente en krijgt een voorlopige teruggave over de gehele hypotheekrente.

Ik heb de cliënten op de volgende zaken gewezen

• Fiscale gevolgen voor mevrouw: 

Mevrouw geniet van het volledige woongenot van de woning, terwijl ze voor 50% eigenaar is. Ze betaalt echter 100% van de rente, terwijl slechts de rente over haar eigen aandeel aftrekbaar is. Het deel van de rente dat betrekking heeft op het aandeel van haar ex-man is niet aftrekbaar, tenzij het in het convenant is afgesproken dat dit als alimentatie wordt gezien. Dit betekent dat ze belastingvoordeel misloopt over haar ex-partners aandeel van de rente.

Nadeel 1: De rente is alleen aftrekbaar voor het deel van de woning dat mevrouw daadwerkelijk bezit. Het belastingvoordeel over de helft van de rente die ze betaalt voor haar ex-man, kan ze niet aftrekken, terwijl ze in haar budget wel rekening houdt met het volledige bedrag.

Nadeel 2: Mevrouw moet het volledige eigenwoningforfait (0,35% van de WOZ-waarde) bij haar inkomen optellen, ook al heeft zij maar 50% eigendom. Dit zou op zich niet zo'n probleem zijn, maar hier zit nog een extra fiscaal nadeel:

• De ene helft van het eigenwoningforfait wordt bijgeteld als inkomen en de renteaftrek worden hiermee verrekend.
• De andere helft wordt bijgeteld als “partneralimentatie in natura”, wat betekent dat het als inkomen wordt belast en bovendien leidt tot een extra 5,30% inkomensafhankelijke bijdrage voor de zorgverzekeringswet.

• Fiscale situatie voor meneer: 

Meneer heeft geen woongenot van de woning en daarom heeft hij geen fiscaal voordeel of nadeel. Hij moet weliswaar de helft van het eigenwoningforfait bijtellen over zijn aandeel in de woning, maar tegelijk mag hij de andere helft aftrekken als “partneralimentatie in natura”.

Omdat de fiscale nadelen voor mevrouw behoorlijk groot zouden zijn, hebben we samen het convenant aangepast, zodat beide partijen financieel zo gunstig mogelijk uitkwamen.